TPHCM đặt mục tiêu giải ngân hơn 100.000 tỉ đồng vốn đầu tư công trong năm 2025 - mức cao nhất từ trước đến nay. Để đạt trên 95%, thành phố phải tăng tốc ngay từ đầu, tránh dồn việc vào cuối năm.

Áp lực giải ngân vượt mốc hơn 100.000 tỉ đồng

Năm 2025, TPHCM được giao kế hoạch giải ngân vốn đầu tư công khoảng 85.000 tỉ đồng. Cộng thêm khoảng 20% vốn chưa giải ngân hết của năm 2024 chuyển sang, tổng nguồn vốn cần giải ngân lên tới 105.000 - 110.000 tỉ đồng.

Trước đó, năm 2024, thành phố được giao 79.200 tỉ đồng, nhưng đến ngày 15.1.2025 mới giải ngân được 56.630 tỉ đồng, đạt 71,4% kế hoạch. Đáng chú ý, phần lớn số vốn này chỉ được giải ngân mạnh vào tháng cuối cùng của năm: từ ngày 7 - 24.12.2024, tỉ lệ giải ngân tăng vọt từ 33% lên 63,5%.

Nhằm khắc phục tình trạng dồn vốn vào cuối năm, TPHCM đặt ra lộ trình giải ngân rõ ràng cho năm 2025: Quý I đạt tối thiểu 15% kế hoạch; quý II từ 35% trở lên; quý III từ 70% trở lên và quý IV phải đạt ít nhất 95%. Hiện thành phố đã phân bổ gần 67.400 tỉ đồng từ cuối năm 2024, phần còn lại sẽ được phân bổ trong quý I/2025 để đảm bảo tiến độ triển khai dự án.

Bên cạnh đó, TPHCM yêu cầu hoàn tất giải phóng mặt bằng cho các dự án từ năm 2024 chuyển sang trước tháng 5.2025. Với các dự án mới, việc bàn giao mặt bằng phải hoàn tất chậm nhất vào tháng 9.2025 để kịp khởi công. Thành phố cũng điều chỉnh phân cấp, chuyển một số dự án từ các ban quản lý cấp thành phố về quận, huyện và TP Thủ Đức để đẩy nhanh tiến độ.

Để siết chặt kỷ luật giải ngân, TPHCM áp dụng quy trình "1-3-7": 1 ngày để phân công nhiệm vụ; 3 ngày phải có báo cáo tiến độ ban đầu và 7 ngày phải hoàn thành hoặc nêu rõ lý do nếu chưa xong.

Phân quyền mạnh để đầu tư công bứt tốc

TP Thủ Đức là một trong những địa phương có tỉ lệ giải ngân cao nhất năm 2024, đạt 96% (8.960 tỉ đồng trên tổng 9.334 tỉ đồng được giao).

Theo Phó Chủ tịch UBND TP Thủ Đức Mai Hữu Quyết, địa phương đã chủ động triển khai nhiều giải pháp như thành lập tổ công tác gỡ vướng cho các dự án, tổ chức họp định kỳ hằng tuần để đánh giá tiến độ giải ngân.

Năm 2025, TP Thủ Đức được giao hơn 6.000 tỉ đồng với hơn 400 dự án, chủ yếu tập trung vào hạng mục xây lắp. Để đảm bảo tiến độ, ông Mai Hữu Quyết cho biết, ngay từ đầu năm, các chủ đầu tư phải lập kế hoạch giải ngân 100% nguồn vốn được phân bổ và đề ra các giải pháp tháo gỡ khó khăn. Đồng thời, TP Thủ Đức sẽ thực hiện điều chuyển vốn từ các dự án chậm sang dự án có tiến độ tốt nhằm tối ưu hóa việc sử dụng ngân sách.

Thời gian qua, nhiều địa phương đã chủ động đề xuất UBND TPHCM cho phép chuyển chủ đầu tư một số dự án từ các ban quản lý cấp thành phố về địa phương nhằm tăng tính chủ động, đặc biệt trong công tác giải phóng mặt bằng và triển khai thi công.

Theo Phó Chủ tịch UBND quận Bình Tân Vũ Chí Kiên, việc phân quyền này giúp địa phương linh hoạt hơn trong quản lý dự án, đẩy nhanh tiến độ thực hiện và đảm bảo giải ngân hiệu quả.

Theo PGS-TS Vũ Tuấn Hưng - Phó Viện trưởng Viện Khoa học Xã hội vùng Nam Bộ, để khắc phục tình trạng "đầu năm thong thả, cuối năm vất vả", thành phố cần xác định rõ trách nhiệm các bên liên quan. Với nguyên nhân khách quan, cần có giải pháp khắc phục triệt để và phương án dự phòng. Đối với nguyên nhân chủ quan, phải có biện pháp xử lý phù hợp, kể cả điều chuyển hoặc thay thế cán bộ tại các sở, ngành, quận, huyện nếu không dám nghĩ, dám làm hoặc có dấu hiệu lợi ích nhóm.

TPHCM cần cơ chế thưởng phạt rõ ràng và bảo vệ cán bộ dám làm vì lợi ích chung đồng thời lập kế hoạch sớm, chuẩn bị dự án sát thực tiễn.

Cơ chế đặc thù này được nhận định là đã đóng góp lớn trong lĩnh vực đầu tư công, đặc biệt là việc cho phép tách dự án thành hai phần: đền bù và xây dựng. Nhờ đó, ngân sách có thể tạm ứng trước để đền bù, giúp tháo gỡ nút thắt trong công tác giải phóng mặt bằng.

Tuy nhiên, quy định này chỉ áp dụng cho các dự án triển khai sau khi Nghị quyết 98 có hiệu lực, trong khi những dự án đang thực hiện trước đó lại không được hưởng cơ chế tương tự. Do đó, nhiều ý kiến cho rằng cần phân cấp, phân quyền mạnh mẽ hơn trong Nghị quyết 98 theo hướng mở rộng và chi tiết hơn. Việc này không chỉ giúp đẩy nhanh tiến độ giải ngân đầu tư công mà còn tạo điều kiện để các dự án dang dở được hưởng lợi từ cơ chế linh hoạt, tránh tình trạng tắc nghẽn do ràng buộc thủ tục.

https://laodong.vn/xa-hoi/tphcm-len-ke-hoach-giai-ngan-hon-100000-ti-dong-nam-2025-1460766.ldo

SƠN HÀ (BÁO LAO ĐỘNG)