Chỉ có 55,5% người lao động có đủ điều kiện ăn thịt, cá trong tất cả các bữa ăn chính

Theo Tổng LĐLĐVN, trên cơ sở tổng hợp báo cáo từ các LĐLĐ tỉnh, thành phố, công đoàn ngành Trung ương và tương đương, công đoàn tổng công ty trực thuộc Tổng LĐLĐVN về tình hình thực hiện Nghị định số 74/2024/NĐ-CP cho thấy, hầu hết các doanh nghiệp đã nghiêm túc thực hiện việc điều chỉnh tiền lương tại doanh nghiệp theo mức tăng bình quân 6%.

Kết quả điều tra, khảo sát của Tổng LĐLĐVN (tháng 3 - 4 năm 2025) tại 10 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cũng cho thấy: Có 93,25% người lao động trong các doanh nghiệp tham gia khảo sát cho biết đã được điều chỉnh tiền lương tối thiểu theo quy định.

Tuy nhiên, một số doanh nghiệp chỉ điều chỉnh cho một bộ phận người lao động có mức lương thấp, chỉ để đóng bảo hiểm nên tiền lương thực tế của người lao động không tăng. Việc này phản ánh sự thiếu nghiêm túc trong thực thi pháp luật, hoặc có thể do doanh nghiệp thiếu năng lực tài chính, hoặc cố tình “lách” luật.

Theo kết quả khảo sát do Tổng LĐLĐVN thực hiện trong tháng 3 - 4.2025 với gần 3.000 người lao động trả lời phiếu tại 10 tỉnh, thành phố cho thấy có 54,9% người lao động cho biết tiền lương, thu nhập của họ vừa đủ chi tiêu cơ bản của gia đình; 26,3% phải tằn tiện, chi tiêu kham khổ; 7,9% không đủ sống, phải làm thêm các công việc khác để có thêm thu nhập trang trải cuộc sống.

Trong bối cảnh thu nhập chưa đáp ứng được nhu cầu chi tiêu của gia đình dẫn đến tình trạng người lao động phải “thắt lưng buộc bụng”, tiết kiệm để đảm bảo cuộc sống; nhiều trường hợp người lao động phải vay mượn để chi trả cho các nhu cầu phát sinh đột xuất, cụ thể, kết quả khảo sát cho thấy có 12,5% người lao động thường xuyên (hàng tháng) phải vay mượn tiền để ổn định cuộc sống; 29,9% người lao động thỉnh thoảng (3-4 tháng/lần) phải vay mượn tiền.

Chỉ có 55,5% người lao động có đủ điều kiện ăn thịt, cá trong tất cả các bữa ăn chính (không kể bữa ăn ca tại doanh nghiệp). Như vậy, còn một bộ phận không nhỏ chưa có mức dinh dưỡng ổn định và đầy đủ, từ đó ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất, hiệu quả và năng suất lao động, đồng thời cũng làm giảm chất lượng cuộc sống của họ và gia đình.

Theo Tổng LĐLĐVN, có tới 72,6% tổng số người chưa lập gia đình cho biết tiền lương là nguyên nhân chính ảnh hưởng đến quyết định lập gia đình của họ. Người lao động cảm thấy mức thu nhập hiện tại không đủ để đảm bảo cuộc sống ổn định khi bắt đầu lập gia đình, đặc biệt là trong bối cảnh chi phí sinh hoạt và nuôi dưỡng con cái ngày càng tăng. Mức lương không chỉ ảnh hưởng đến khả năng chi tiêu hàng ngày mà còn tác động đến việc mua nhà, tiết kiệm cho tương lai và đảm bảo các nhu cầu cơ bản cho một gia đình mới.

Có 72,5% người lao động đã lập gia đình cho biết, tiền lương, thu nhập hiện tại ảnh hưởng đến quyết định sinh thêm con của họ. Mức thu nhập ở mức đủ sống khiến các cặp vợ chồng lo lắng về khả năng tài chính để nuôi dạy con cái. Trong khi chi phí nuôi con, đặc biệt là chi phí giáo dục và chăm sóc sức khỏe ngày càng đắt đỏ nên họ đang trì hoãn sinh con để đảm bảo chất lượng cuộc sống cho bản thân và gia đình.

Hơn 53,3% người lao động cho biết tiền lương chỉ đáp ứng một phần (trên 50%) nhu cầu chi cho giáo dục con cái. Như vậy, với đa số người lao động chi phí giáo dục là một gánh nặng tài chính và họ phải phụ thuộc vào các nguồn hỗ trợ như vay mượn, tiết kiệm hoặc từ gia đình để đủ trang trải. Đặc biệt, có 6,9% người lao động cho biết tiền lương của họ không đáp ứng được nhu cầu chi cho giáo dục con cái. Đây là một con số đáng lo ngại, có thể dẫn đến việc con cái họ không được tiếp cận với giáo dục chất lượng, ảnh hưởng đến khả năng phát triển và cơ hội nghề nghiệp của thế hệ tương lai.

Về chi phí khám chữa bệnh, có 44,1% người lao động cho biết thu nhập của họ chỉ đảm bảo nhu cầu chăm sóc sức khỏe và khám chữa bệnh ở mức cơ bản; 38,0% chỉ đủ tiền để mua một số loại thuốc cơ bản; 5,6% hoàn toàn không đủ mua thuốc và khám chữa bệnh. Đại đa số người lao động không có khả năng tài chính để chủ động chăm sóc sức khỏe toàn diện, đặc biệt khi gặp các vấn đề y tế nghiêm trọng hoặc cần điều trị dài hạn.

Với thực trạng trên, việc tiếp tục điều chỉnh sớm tiền lương tối thiểu vùng là quan trọng, cấp bách và hết sức cần thiết đối với người lao động và gia đình họ - Tổng LĐLĐVN nhận định.

Năng suất lao động tăng vượt chỉ tiêu Quốc hội giao

Theo Tổng LĐLĐVN, căn cứ Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 21.5.2018 của Ban Chấp hành Trung ương về cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và người lao động trong doanh nghiệp; Điều 91 Bộ luật Lao động 2019 “Mức lương tối thiểu là mức lương thấp nhất được trả cho người lao động làm công việc giản đơn nhất trong điều kiện lao động bình thường nhằm bảo đảm mức sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội”.

Đồng thời, bám sát các yếu tố được nêu tại khoản 3, Điều 91 Bộ luật Lao động 2019 (mức lương tối thiểu được điều chỉnh dựa trên mức sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ; tương quan giữa mức lương tối thiểu và mức lương trên thị trường; chỉ số giá tiêu dùng, tốc độ tăng trưởng kinh tế, quan hệ cung, cầu lao động; việc làm và thất nghiệp; năng suất lao động; khả năng chi trả của doanh nghiệp - để xác định mức lương tối thiểu của người lao động.

Năm 2024, năng suất lao động tăng 5,88% so với năm 2023, vượt chỉ tiêu Quốc hội giao (năm 2024, Quốc hội đề ra mức tăng năng suất lao động xã hội bình quân khoảng 4,8 - 5,3%). Mục tiêu của chiến lược tăng năng suất lao động đến năm 2030 của Việt Nam là đạt trên 6,5%/năm.

Về chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong năm 2025, nhiều chính sách hỗ trợ doanh nghiệp đã và đang được triển khai, tập trung vào việc giảm, giãn, hoãn và miễn thuế, phí, lệ phí, cũng như hỗ trợ tiếp cận đất đai và tài chính.

Đặc biệt, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 68-NQ/TW ngày 4.5.2025 về phát triển kinh tế tư nhân; Quốc hội ban hành Nghị quyết số 198/2025/QH15 ngày 17.5.2025 về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân; Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 138/NQ-CP ban hành Kế hoạch hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 68-NQ/TW... được đánh giá là những “cú hích” chính sách, tạo động lực cho khu vực kinh tế này phát triển mạnh mẽ.

Năm 2025 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là năm tăng tốc, bứt phá để về đích để thực hiện thắng lợi Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021 - 2025, là năm diễn ra nhiều sự kiện trọng đại của đất nước. Năm 2026, đất nước tròn 40 năm “đổi mới”, là năm diễn ra Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, cũng là năm bắt đầu triển khai Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2026 - 2030, đánh dấu bước chuyển mình quan trọng trong quá trình phát triển của đất nước...

Theo Tổng LĐLĐVN từ những căn cứ trên, cần thiết phải xây dựng chính sách tiền lương hợp lý, đảm bảo người lao động có đủ thu nhập để trang trải cuộc sống và có tích lũy. Thực tế các quốc gia và nhiều doanh nghiệp cho thấy, việc tăng lương không chỉ mang lại lợi ích cho người lao động, nó còn là động lực giúp tăng năng suất lao động, thúc đẩy doanh nghiệp phát triển nhanh, mạnh, là tiền đề gắn bó giữa người lao động với doanh nghiệp.

Do đó, tại phiên thứ nhất của Hội đồng Tiền lương Quốc gia, Tổng LĐLĐVN đề xuất thời điểm điều chỉnh mức lương tối thiểu từ ngày 1.1.2026.

Về mức điều chỉnh lương tối thiểu theo tháng: Tổng LĐLĐVN đề xuất 2 phương án:

Về điều chỉnh lương tối thiểu giờ: Tổng LĐLĐVN đề nghị xác định mức lương tối thiểu giờ dựa trên quy đổi lương tối thiểu tháng và có hệ số điều chỉnh.