Việc triển khai hóa đơn điện tử từ máy tính tiền cần có lộ trình phù hợp và hướng dẫn cụ thể theo từng lĩnh vực, không nên áp dụng một mẫu số chung cho tất cả.

Không nên áp dụng một mẫu số chung cho tất cả

Từ ngày 1.6.2025, các hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỉ đồng/năm trong một số ngành nghề như ăn uống, bán lẻ, dịch vụ… bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền, theo quy định tại Nghị định 70 và Thông tư 32 của Bộ Tài chính.

Tuy nhiên, ngay sau khi chính sách có hiệu lực, nhiều hộ nhỏ lẻ bắt đầu né tránh bằng cách ngừng nhận chuyển khoản, chỉ dùng tiền mặt hoặc yêu cầu không ghi nội dung giao dịch. Nguyên nhân chủ yếu do lo bị truy thu, tăng thuế, trong khi chưa hiểu rõ quy trình và cách triển khai. Việc cập nhật sai thông tin, hiểu lầm chính sách khiến nhiều hộ phản ứng tiêu cực, thậm chí tạm dừng hoạt động, đóng cửa để tránh bị kiểm tra.

Đối với tình trạng này, bà Lê Yến – CEO Công ty TNHH Tư vấn thuế Hà Nội (Hanoitax) cho rằng, tâm lý phòng thủ, né tránh là hệ quả tất yếu khi chính sách được triển khai quyết liệt nhưng thiếu truyền thông phù hợp và cơ chế hỗ trợ trong giai đoạn đầu. “Với các hộ kinh doanh nhỏ, việc vừa phải tự tìm hiểu, vừa chịu áp lực xử phạt là quá sức. Nếu không có thông điệp rõ ràng và cách tiếp cận phù hợp, việc mất niềm tin vào sự minh bạch của chính sách là điều dễ hiểu”, bà nhận định.

Theo bà Lê Yến, một trong những bất cập rất lớn của việc triển khai hóa đơn điện tử hiện nay là còn thiếu phương án hướng dẫn cụ thể theo từng ngành nghề. Mỗi lĩnh vực kinh doanh có đặc thù riêng về hàng hóa, dịch vụ, quy trình bán hàng và phương thức thanh toán. Vì vậy, không nên áp dụng một mẫu số chung cho tất cả.

“Ví dụ nhóm spa, thẩm mỹ viện sẽ quan tâm đến hóa đơn cho thẻ dịch vụ, đặt trước; còn nhóm nhà thuốc, thực phẩm chức năng lại cần hướng dẫn về truy xuất hóa đơn và kiểm soát tồn kho. Nếu cứ hướng dẫn chung chung thì không ai thấy mình trong đó, không ai biết phải bắt đầu từ đâu”, bà nói.

Bà Yến cũng nêu ví dụ về thực tế triển khai tại các workshop ngành dọc của Hanoitax, nơi bà trực tiếp tham gia cho thấy, khi được phân nhóm cụ thể và truyền đạt bằng ngôn ngữ đơn giản, gần với cách nghĩ, cách làm của hộ kinh doanh, tỉ lệ tự giác chuyển đổi tăng rõ rệt.

Cần một lộ trình mềm, nhưng kiên định

Trước những bất cập trong quá trình triển khai hóa đơn điện tử, CEO Công ty TNHH Tư vấn thuế Hà Nội kiến nghị: Cần phát huy vai trò trung gian của các đại lý thuế, đặc biệt trong giai đoạn đầu hộ kinh doanh còn lạ lẫm với quy trình công nghệ. Đại lý thuế không chỉ là đơn vị tư vấn mà nên được giao trách nhiệm đồng hành toàn diện: Từ hỗ trợ cài phần mềm, xử lý lỗi, đến lập báo cáo định kỳ và hỗ trợ thanh tra khi cần.

“Chúng ta không thể đòi hỏi một tiểu thương quen ghi chép bằng trí nhớ lập tức biết dùng phần mềm, máy in hóa đơn và kết nối dữ liệu. Việc hướng dẫn cần 'cầm tay chỉ việc', nhưng hiện nay lực lượng cán bộ thuế không đủ, cần có sự tham gia của các đại lý chuyên môn”, bà nói. Mô hình “mỗi đại lý thuế phụ trách một cụm hộ kinh doanh” cũng được đề xuất để triển khai thí điểm.

Theo bà Lê Yến, việc chuyển sang giám sát doanh thu bằng công nghệ là bước đi tất yếu nhằm minh bạch hóa môi trường kinh doanh và đảm bảo công bằng trong đóng thuế. Tuy nhiên, để hộ kinh doanh không cảm thấy bị “áp đặt” hay “xử phạt”, lộ trình thực hiện cần linh hoạt, có phân loại theo mức độ sẵn sàng, và đi kèm với thời gian chuyển tiếp hợp lý.

“Trong giai đoạn đầu, nếu hộ kinh doanh có thiện chí tuân thủ thì nên được hỗ trợ, hướng dẫn thay vì xử phạt ngay. Đó là cách để tạo niềm tin và thúc đẩy họ đồng hành với chính sách thay vì chống đối”, chuyên gia nhấn mạnh.

Bà cũng lưu ý rằng, muốn hộ kinh doanh thay đổi tư duy, không thể chỉ ép buộc bằng quy định. Cần một chính sách đủ “mềm” trong truyền thông, “mềm” trong tiếp cận, nhưng phải kiên định trong mục tiêu xây dựng hệ thống thuế minh bạch, công bằng và hiện đại.

https://laodong.vn/kinh-doanh/trien-khai-hoa-don-dien-tu-tu-may-tinh-tien-khong-nen-ap-dung-mot-mau-so-chung-cho-tat-ca-1519598.ldo

LỤC GIANG (BÁO LAO ĐỘNG)