Việc Nghị quyết 42 hết hiệu lực đã tạo ra nhiều vướng mắc trong xử lý nợ xấu, khiến thời gian thu hồi tài sản bảo đảm kéo dài, số vụ kiện tụng gia tăng do khách hàng không hợp tác.

Khách hàng trây ỳ, tài sản bảo đảm khó thu hồi

Từ khi Nghị quyết 42/2017/QH14 hết hiệu lực vào tháng 8.2022, các tổ chức tín dụng (TCTD) gặp nhiều vướng mắc trong xử lý nợ xấu và thu hồi tài sản bảo đảm (TSBĐ). Trong báo cáo gửi Ngân hàng Nhà nước (NHNN) về các khó khăn, vướng mắc liên quan đến xử lý TSBĐ, đại diện TPBank và MB cho biết, số vụ kiện tụng tăng mạnh, thời gian xử lý kéo dài, trong khi nhiều khách hàng có nợ xấu không hợp tác.

Báo cáo từ MB, tổng quy mô TSBĐ liên quan đến nợ xấu thuộc phạm vi Nghị quyết 42 trước đây lên tới 8.900 tỉ đồng (tính đến tháng 3.2024). Khi nghị quyết này hết hiệu lực, ngân hàng không còn cơ chế thu giữ tài sản trực tiếp, khiến thời gian thu hồi nợ tăng 27% so với cùng kỳ năm trước, trong khi chi phí xử lý nợ tăng 2% do phải áp dụng thêm các biện pháp kiện tụng, thi hành án. Số vụ kiện nợ xấu tăng vọt, riêng trong năm 2024, MB đã nộp 960 đơn kiện, gấp 2,8 lần so với năm 2022.

Đại diện TPBank cho biết: "Trước đây, nhờ Nghị quyết 42, ngân hàng có thể thu giữ tài sản trong vòng vài tháng. Hiện nay, mọi thủ tục phải qua tòa án, kéo dài nhiều tháng, thậm chí hơn một năm".

Theo TPBank, từ khi không còn cơ chế đặc thù của Nghị quyết 42, nhiều khách hàng có nợ xấu cố tình trì hoãn nghĩa vụ trả nợ, khiến ngân hàng rơi vào thế bị động. "Nhiều khách hàng không chịu bàn giao TSBĐ dù đã quá hạn thanh toán. Một số người kiện ngược ngân hàng, cáo buộc cưỡng đoạt tài sản để kéo dài thời gian xử lý. Không còn cơ chế đặc thù, ngân hàng buộc phải chờ phán quyết của tòa án mới có thể thu giữ tài sản bảo đảm", đại diện TPBank chia sẻ.

Đại diện MB cũng đề xuất: "Hiện có hàng trăm khoản nợ quá hạn nhưng chưa thể xử lý TSBĐ do khách hàng không hợp tác. Việc kiện ra tòa không chỉ mất nhiều thời gian mà còn làm tăng chi phí thu hồi nợ. Nếu có hành lang pháp lý rõ ràng hơn, chúng tôi có thể thu hồi tài sản nhanh hơn, giảm thiệt hại do nợ xấu".

Cần cơ chế thay thế để xử lý nợ xấu hiệu quả

Trước tình trạng này, TPBank và MB đề xuất một số giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn trong xử lý nợ xấu. Đại diện TPBank cho hay, việc luật hóa các quy định về xử lý nợ xấu, kế thừa cơ chế của Nghị quyết 42 là cần thiết. "Ngân hàng cần có quyền thu giữ tài sản bảo đảm khi khách hàng không thực hiện nghĩa vụ trả nợ, thay vì phải chờ đợi phán quyết của tòa án kéo dài", đại diện TPBank kiến nghị.

MB cũng cho rằng, cần đẩy nhanh quy trình tố tụng tại tòa án, tránh tình trạng vụ việc kéo dài nhiều năm, ảnh hưởng đến hoạt động ngân hàng. "Chúng tôi mong muốn chính quyền địa phương có trách nhiệm hỗ trợ ngân hàng trong việc thu hồi tài sản bảo đảm thay vì để ngân hàng tự xử lý mọi vướng mắc", đại diện MB đề xuất.

Nếu không sớm có cơ chế thay thế Nghị quyết 42, việc xử lý nợ xấu sẽ gặp nhiều khó khăn, ảnh hưởng đến khả năng xoay vòng vốn của ngân hàng và nền kinh tế. "Ngân hàng Nhà nước và các cơ quan chức năng cần sớm vào cuộc để tháo gỡ khó khăn này, tránh nguy cơ nợ xấu gia tăng", đại diện một ngân hàng thương mại khuyến nghị.

NHNN đề xuất luật hóa cơ chế xử lý nợ xấu

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho biết, năm 2025 được xác định là năm tăng tốc trong xử lý nợ xấu, tạo cơ sở để hệ thống tài chính vận hành ổn định, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.

Ngày 11.2.2025, tại cuộc họp Thường trực Chính phủ với các tổ chức tín dụng (TCTD), Thủ tướng Chính phủ đã giao NHNN khẩn trương xây dựng hồ sơ, trình Quốc hội trong kỳ họp tháng 5 tới để luật hóa Nghị quyết 42/2017/QH14 về thí điểm xử lý nợ xấu.

Trong dự thảo trình Chính phủ, NHNN nhấn mạnh rằng việc luật hóa các quy định tại Nghị quyết 42 nhằm tạo lập khuôn khổ pháp lý đồng bộ về xử lý nợ xấu, đảm bảo phù hợp với thực tiễn và tháo gỡ các vướng mắc pháp lý đang cản trở TCTD, tổ chức mua bán nợ, xử lý nợ thực hiện quyền hợp pháp của mình trong thu hồi nợ và xử lý TSBĐ.

NHNN cũng khẳng định, việc xây dựng chính sách phải đảm bảo cân bằng giữa quyền lợi hợp pháp của TCTD, tổ chức mua bán nợ và bên bảo đảm tài sản, tránh tạo ra sự bất đối xứng giữa bên cho vay và bên đi vay.

https://laodong.vn/kinh-doanh/nghi-quyet-42-het-hieu-luc-ngan-hang-gap-kho-trong-xu-ly-no-xau-1478729.ldo

Quốc Huy (BÁO LAO ĐỘNG)