Tại Luật Công đoàn 2012 (hiện đang có hiệu lực), trách nhiệm của Nhà nước đối với Công đoàn được quy định tại Điều 21. Theo đó, Nhà nước có trách nhiệm: Bảo đảm, hỗ trợ, tạo điều kiện cho Công đoàn thực hiện chức năng, quyền, trách nhiệm theo quy định của pháp luật; tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về lao động, công đoàn và quy định khác của pháp luật có liên quan đến tổ chức Công đoàn, quyền, nghĩa vụ của người lao động; thanh tra, kiểm tra, giám sát và xử lý hành vi vi phạm pháp luật về công đoàn; phối hợp với Công đoàn chăm lo và bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động.

Nhà nước còn có trách nhiệm lấy ý kiến của Công đoàn khi xây dựng chính sách, pháp luật liên quan trực tiếp đến tổ chức Công đoàn, quyền, nghĩa vụ của người lao động; phối hợp và tạo điều kiện để công đoàn tham gia quản lý Nhà nước, quản lý kinh tế - xã hội, đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động.

Trong khi đó, tại Luật Công đoàn 2024, trách nhiệm của Nhà nước đối với Công đoàn được quy định tại Điều 23. Ông Lê Đình Quảng - Phó Trưởng ban Chính sách pháp luật và Quan hệ lao động (Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam) phân tích, so với Luật Công đoàn 2012, Luật Công đoàn 2024 đã bổ sung trách nhiệm của Nhà nước có chính sách ưu tiên tuyển dụng cán bộ công đoàn chuyên trách trưởng thành từ cơ sở, người lao động trưởng thành trong phong trào công nhân và hoạt động công đoàn.

Bên cạnh đó, Nhà nước kịp thời xử lý kiến nghị của Công đoàn liên quan đến việc chăm lo, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động và hoạt động công đoàn.

Luật Công đoàn 2024 cũng bổ sung trách nhiệm của Chính phủ, bộ, cơ quan ngang bộ, chính quyền địa phương trong cung cấp thông tin, tài liệu cần thiết để công đoàn tham gia ý kiến, phản biện xã hội theo quy định.