Công đoàn phải có những thích ứng và sáng tạo

Với thực tế này, vai trò của tổ chức Công đoàn (CĐ) trở nên quan trọng hơn bao giờ hết nhằm bảo vệ quyền lợi, thúc đẩy phát triển của NLĐ và đảm bảo thị trường lao động công bằng, nhân văn.

Tại cuộc họp Ban Chấp hành của Công đoàn Công nghiệp và Sản xuất toàn cầu (IndustriALL) diễn ra cuối tháng 11 vừa qua tại Thổ Nhĩ Kỳ, lãnh đạo CĐ từ khắp nơi trên thế giới đã cùng phân tích các xu thế hiện nay, đồng thời đề xuất nhiều biện pháp nhằm bảo vệ NLĐ, cũng như tạo điều kiện để NLĐ phát triển mạnh mẽ từ việc đào tạo nâng cao kỹ năng, đến thúc đẩy đối thoại xã hội, đảm bảo phân chia lợi ích công bằng. Tổ chức CĐ cũng phải có những thích ứng và sáng tạo để vượt qua các thử thách mà AI đặt ra. AI dự kiến sẽ làm nhiều việc biến mất hơn là tạo ra trong tương lai gần.

Ngành kinh doanh có tiềm năng sinh lời lớn từ AI với dự đoán tăng năng suất lao động và lợi nhuận doanh nghiệp. Tuy nhiên, 23% công việc có thể thay đổi, dẫn đến giảm 14 triệu việc làm. Người sử dụng lao động và CĐ được khuyến khích tham gia vào đối thoại cởi mở để xây dựng lòng tin và hợp tác, nhằm bảo đảm quá trình chuyển đổi công bằng trong kỷ nguyên AI.

Một trong những nhiệm vụ hàng đầu tổ chức CĐ cần tập trung là đào tạo và phát triển kỹ năng cho NLĐ. CĐ có thể tổ chức các chương trình đào tạo liên tục nhằm nâng cao năng lực công nghệ cho thành viên của mình. Những khóa học này không chỉ giới hạn ở việc làm quen với công nghệ mới như kỹ thuật lập trình, phân tích dữ liệu hay điều hành hệ thống tự động hóa, mà còn mở rộng ra các kỹ năng mềm thiết yếu như quản lý thời gian, giải quyết vấn đề và làm việc nhóm trong môi trường số hóa.

Không chỉ dừng lại ở việc bảo vệ quyền lợi cá nhân NLĐ, CĐ còn cần thúc đẩy đối thoại xã hội để định hình chính sách và khuôn khổ pháp lý liên quan đến AI.

Bằng cách tham gia vào các cuộc thảo luận chính sách với doanh nghiệp và chính quyền, CĐ có thể hỗ trợ xây dựng những quy định cân bằng lợi ích giữa các bên, vận động thực thi các chính sách bảo vệ NLĐ trước nguy cơ mất việc làm do AI như chính sách bảo hiểm thất nghiệp, cơ chế lương tối thiểu cho NLĐ bị ảnh hưởng trực tiếp…

CĐ có thể hỗ trợ NLĐ trong chuyển đổi công việc

Theo bà Nghiêm Thùy Lan - Chủ tịch CĐ Dầu khí Việt Nam, người tham gia cuộc họp của IndustriALL đưa ra một số đề xuất tổ chức CĐ có thể triển khai để ứng phó, thích nghi với AI. Một trong số đó là CĐ tham gia vào các cuộc đối thoại với doanh nghiệp và chính quyền để định hình chính sách về việc tích hợp AI trong công việc, vận động cho các chính sách và luật pháp bảo vệ NLĐ, như lương cơ bản cho những người bị AI thay thế hoặc giảm giờ làm việc.

Khi AI giúp tăng năng suất và lợi nhuận, CĐ có thể đảm bảo rằng những lợi ích này được phân chia công bằng giữa doanh nghiệp và NLĐ, ví dụ như thông qua tăng lương, cải thiện phúc lợi xã hội, hoặc chia sẻ cổ phần. CĐ cũng có thể hỗ trợ người lao động trong việc chuyển đổi công việc, giúp họ tìm kiếm cơ hội mới trong các ngành công nghiệp khác thông qua hướng nghiệp và kết nối việc làm…

Điều quan trọng nhất là tổ chức CĐ cần thích ứng và sáng tạo để đóng vai trò then chốt trong việc hỗ trợ NLĐ thích nghi, phát triển trong thời đại AI.