Vaccine não mô cầu thế hệ mới MenACYW giúp phòng ngừa vi khuẩn não mô cầu gây bệnh nguy hiểm như viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết tối cấp có thể khiến trẻ em và người lớn khỏe mạnh tử vong chỉ trong vài giờ.

Từ ngày 5.7, Hệ thống Tiêm chủng VNVC bắt đầu triển khai tiêm vaccine não mô cầu thế hệ mới MenACYW do hãng dược phẩm Sanofi (Pháp) sản xuất từ nhà máy đặt tại Mỹ trên toàn quốc. Vaccine giúp phòng ngừa 4 nhóm huyết thanh gây bệnh phổ biến hàng đầu là A, C, Y, W-135 gây ra các bệnh nguy hiểm như viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết với hơn 135.000 ca tử vong mỗi năm trên toàn cầu. Đặc biệt, có thể gây tình trạng nhiễm khuẩn tối cấp khiến người bệnh trẻ em và người lớn có thể tử vong chỉ sau vài giờ đồng hồ.

Sau hơn 50 năm nghiên cứu phát triển các thế hệ vaccine phòng não mô cầu khuẩn, Sanofi đã thành công với công nghệ cộng hợp đột phá để tạo ra vaccine phòng não mô cầu thế hệ mới. Vaccine não mô cầu thế hệ mới MenACYW ứng dụng công nghệ đột phá, sử dụng protein cộng hợp từ giải độc tố uốn ván (TT) có cấu trúc liên kết phân tử hiện đại, giúp kích thích đáp ứng miễn dịch mạnh mẽ và bền vững, đồng thời giảm tỷ lệ người lành mang trùng, góp phần cắt đứt chuỗi lây truyền trong cộng đồng.

Khác với loại vaccine não mô cầu trước đây giới hạn độ tuổi tiêm đến 55 tuổi, vaccine MenACYW được chỉ định tiêm cho trẻ từ 12 tháng tuổi và người lớn không giới hạn độ tuổi, dự kiến sẽ mở rộng cho trẻ từ 6 tuần tuổi trong thời gian tới. Đây là lần đầu tiên tại Việt Nam, người lớn từ 56 tuổi trở lên được tiêm vaccine phòng bệnh do não mô cầu, giúp bảo vệ trước căn bệnh nguy hiểm có tỷ lệ tử vong cao nhất ở nhóm trẻ nhỏ, vị thành niên và người cao tuổi.

Vi khuẩn não mô cầu thường trú ở vùng hầu họng, lây qua đường hô hấp. Theo Bộ Y tế, có từ 5-25% người trong cộng đồng là “người lành mang trùng”, không có triệu chứng nhưng vẫn phát tán mầm bệnh, gây khó khăn cho công tác kiểm soát dịch. Tại các môi trường đông người như trường học, ký túc xá, doanh trại quân đội, khu công nghiệp…, nguy cơ bùng phát dịch rất cao.

Bệnh não mô cầu thường khởi phát âm thầm với các triệu chứng như sốt, đau đầu, đau họng… dễ bị nhầm lẫn với nhiều bệnh lý thông thường, dẫn đến điều trị muộn và bỏ qua “giai đoạn vàng” điều trị. Theo thống kê, có đến 50% người bệnh mắc não mô cầu sẽ tử vong nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Trong đó, nhiễm trùng huyết do não mô cầu có thể gây tử vong rất nhanh, chỉ trong vòng 6 đến 8 giờ nếu không xử trí kịp thời. Trong số ít bệnh nhân sống sót, 10-20% phải đối mặt với các di chứng nặng nề như mất thính lực, mù lòa, đoạn chi, rối loạn thần kinh, đặc biệt trẻ sơ sinh có tỷ lệ di chứng lên tới 50%.

Theo dữ liệu của Cơ quan Y tế Công cộng Anh, gần 90% trẻ em và thanh thiếu niên tử vong do bệnh não mô cầu xâm lấn xảy ra trong vòng 24 giờ kể từ khi chẩn đoán.

Tại Việt Nam, chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, cả nước đã ghi nhận hàng chục ca mắc, trong đó có 2 ca tử vong do não mô cầu. Tháng 6.2025, Viện Pasteur TP.HCM đã cảnh báo nguy cơ bùng phát dịch não mô cầu tại khu vực phía Nam.

Thống kê tại Bệnh viện Nhi đồng 1 (TP.HCM) cho thấy, hầu hết các ca não mô cầu nhập viện sau 19 giờ phát bệnh, tương đối muộn để can thiệp y tế. Nhiều ca dù được cứu sống nhưng phải đoạn chi, khiến bệnh nhân tàn tật suốt đời, ảnh hưởng tương lai lâu dài.

Theo bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC, trước nguy cơ các loại virus, vi khuẩn dễ dàng lan rộng trong bối cảnh giao lưu kinh tế, xã hội và du lịch toàn cầu ngày càng gia tăng, việc các nhà sản xuất vaccine như Sanofi nghiên cứu phát triển các loại vaccine não mô cầu thế hệ mới với công nghệ đột phá mở rộng phổ bảo vệ, tăng hiệu quả, an toàn hơn và phù hợp với mọi lứa tuổi. “Đây là thành tựu lớn của công nghệ y tế, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng hiệu quả”, bác sĩ Bạch Thị Chính chia sẻ.

Phát biểu tại lễ ra mắt, bác sĩ Kuharaj Mahenthiran, Giám đốc Y khoa Vaccine Sanofi Việt Nam, vaccine não mô cầu thế hệ mới MenACYW đã được phê duyệt tại hơn 70 quốc gia và triển khai tiêm chủng tại gần 40 quốc gia kể từ năm 2021. Với chỉ định độ tuổi rộng và nền tảng nghiên cứu vững chắc, vaccine này sẽ đóng vai trò then chốt, là bước tiến lớn trong việc bảo vệ người dân Việt Nam khỏi bệnh do não mô cầu.

Theo bác sĩ Chính, các vaccine não mô cầu không có miễn dịch chéo, do đó người dân nên tiêm phối hợp các loại vaccine để phòng đầy đủ cả 5 nhóm huyết thanh não mô cầu gây bệnh. Tùy theo lịch sử tiêm chủng, tình hình dịch tễ, độ tuổi và nhu cầu…, bác sĩ sẽ chỉ định loại vaccine và lịch tiêm phù hợp để đạt hiệu quả bảo vệ tối ưu nhất.

“Việc liên tiếp cập nhật các vaccine thế hệ mới chất lượng cao, an toàn và hiệu quả hàng đầu thế giới khẳng định cam kết của VNVC trong nỗ lực đưa người dân Việt Nam tiếp cận các giải pháp y học tiên tiến ngang tầm quốc tế. Đây là hành động thiết thực hướng tới mục tiêu của WHO đến năm 2030 nhằm giảm 70% số ca tử vong và 50% số ca mắc bệnh viêm màng não do vi khuẩn”, bác sĩ Bạch Thị Chính nhấn mạnh.

https://laodong.vn/xa-hoi/vnvc-co-vaccine-nao-mo-cau-the-he-moi-phong-benh-tu-cho-tre-em-den-nguoi-cao-tuoi-1535204.ldo

HOÀNG THỦY (báo lAO ĐỘNG)