Sửa thuế thu nhập cá nhân, cần xem xét để phù hợp thực tiễn

Thời sự

Cập nhật lúc 09:07 15/03/2025 (GMT+7)

Sửa thuế thu nhập cá nhân, cần xem xét để phù hợp thực tiễn

"Việc sửa đổi chính sách thuế cần được xem xét để phù hợp với thực tiễn và ảnh hưởng đến tài chính cá nhân cũng như chiến lược đầu tư" - ông Nguyễn Thế Minh - Giám đốc Phân tích Khối Khách hàng cá nhân của Công ty Chứng Khoán Yuanta Việt Nam đánh giá tại buổi Hội thảo "Luật Thuế thu nhập cá nhân - đảm bảo công bằng, thúc đẩy tăng trưởng" do Báo Lao Động phối hợp với Đại học Kinh tế quốc dân tổ chức ngày 14.3.2025.

Các yếu tố tác động của thuế thu nhập cá nhân đến tài chính cá nhân và đầu tư

Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi theo hướng mở rộng phạm vi chịu thuế, tăng mức giảm trừ gia cảnh và thêm các mức thuế ở một số loại hình kinh doanh mới. Điều này có thể sẽ làm gia tăng chi phí thuế với một số loại hình kinh doanh đang thu hút. Tuy nhiên sẽ tạo ra sự công bằng trong hoạt động kinh doanh, có thể ảnh hưởng tiêu cực đến tài chính cá nhân.

Việc giảm số bậc thuế và nâng mức thu nhập chịu thuế cao nhất có thể sẽ có lợi cho người có mức thu nhập trung bình hoặc khá và giảm gánh nặng thuế cho những người có thu nhập thấp, giảm chi phí thuế cá nhân sẽ kích thích chi tiêu và đầu tư. Điều này sẽ kích thích chi tiêu và làm tăng mức độ sẵn sàng đầu tư. Nguồn tiền nhàn rỗi tăng lên trong khi không có áp lực tài chính thì xu hướng đầu tư vào nhóm tài sản dài hạn sẽ tăng.

Trao đổi với Lao Động, ông Nguyễn Thế Minh - Giám đốc Phân tích Khối Khách hàng cá nhân của Công ty Chứng Khoán Yuanta Việt Nam - đánh giá, theo mức tính hiện tại, mức thuế suất cho người lao động hưởng lương sẽ chịu mức thuế cao nhất. Chưa kể việc không áp dụng thuế lũy tiến cho nhóm kinh doanh và đầu tư tài chính cũng không tạo ra sự công bằng cho người lao động hưởng lương.

Nhóm lao động hưởng lương bị tính thuế suất 5-35% theo lũy tiến. Trong khi đó, nhóm kinh doanh cá nhân chỉ tính mức thuế suất 0,5-2% trên doanh thu và có ưu đãi cho kinh doanh nhỏ, còn nhóm đầu tư tài chính thì chỉ có mức thuế suất 0,1-5% trên các giao dịch không lũy tiến.

Ngoài ra, mức tăng trưởng của người lao động hưởng lương thường thấp hoặc ngang bằng với mức tăng lạm phát hàng năm. Trong khi đó, kinh doanh cá nhân hay đầu tư tài chính thường mang lại hiệu suất cao hơn so với mức tăng trưởng của nhóm hưởng lương.

"Chính sách thuế có tác động trực tiếp đến quyết định của các nhà đầu tư cá nhân. Nếu thuế suất thay đổi thì dòng tiền sẽ có khuynh hướng dịch chuyển từ kênh đầu tư chịu thuế suất cao sang các kênh đầu tư có mức thuế suất thấp và có tỷ suất sinh lời cao.

Hiện nay, các ý kiến đánh giá có thể áp thuế thu nhập cá nhân lên người gửi tiền tiết kiệm. Nếu việc này được áp dụng thì có khả năng dòng tiền sẽ dịch chuyển sang các kênh đầu tư chứng khoán, bất động sản,… thường mang lại sinh lợi cao hơn so với kênh tiết kiệm.

Tuy nhiên, hiện nay, Việt Nam chưa có các chính sách thuế ưu đãi cho việc nắm giữ dài hạn cho nên các nhà đầu tư cá nhân vẫn ưu tiên chiến lược ngắn hạn và khiến cho thị trường chứng khoán biến động mạnh" - ông Nguyễn Thế Minh đánh giá.

Kinh nghiệm quốc tế về giảm thuế, miễn thuế

Ông Nguyễn Thế Minh cho biết, kinh nghiệm ở các nước phát triển, việc giảm thuế hoặc miễn thuế cho việc nắm giữ tài sản (chứng khoán: cổ phiếu hay trái phiếu) trên 1-2 năm hoặc đầu tư vào các quỹ hưu trí hay các quỹ đầu tư. Đồng thời, miễn thuế cổ tức cho các nhà đầu tư nhằm khuyến khích các nhà đầu tư ưu tiên nắm giữ dài hạn.

"Tôi cho rằng để cân bằng giữa ngân sách và khuyến khích đầu tư cá nhân thì nên tăng mức thuế cho các khoản đầu tư dưới 1 năm và giảm mức thuế cho các khoản đầu tư dài hạn trên 1 năm.

Điều này vẫn khuyến khích người dân tham gia đầu tư nhưng sẽ ưu tiên cho việc đầu tư dài hạn. Từ đó giải quyết được tình trạng đầu cơ ngắn hạn gây ra các biến động mạnh tài sản mà tâm lý nhà đầu tư cá nhân Việt Nam hay gặp phải. Đồng thời, đánh giá kỹ về mức tăng thuế vì việc tăng thuế quá cao có thể gây ra tình trạng né thuế hoặc rút vốn đột ngột khỏi thị trường tài chính" - ông Nguyễn Thế Minh cho biết.

Theo vị chuyên gia này, hiện nay Mỹ, Anh và Nhật Bản là những quốc gia đưa ra mức thuế ưu đãi cho việc nhà đầu tư nắm giữ dài hạn 1-2 năm và miễn thuế cho các nhà đầu tư khi đầu tư vào các mô hình quỹ. Đồng thời, ở Hong Kong (Trung Quốc), Singapore và Pháp tăng mức thuế suất các cho các hoạt động đầu tư ngắn hạn và giao dịch với tần suất cao.

Ông Nguyễn Thế Minh kỳ vọng việc thay đổi thuế thu nhập cá nhân như phân tích phía trên sẽ tạo ra sự công bằng giữa các nhóm chịu thuế, cân bằng giữa thu ngân sách và khuyến khích đầu tư, tăng tính ổn định cho thị trường tài chính mà đây là nhược điểm lớn nhất của thị trường tài chính Việt Nam.

"Chính phủ Việt Nam đã có thỏa hiệp COP26 nhằm giảm phát thải và tăng tính bền vững cho nền kinh tế thì các nguồn tài trợ cũng phải dài hạn và ổn định. Chính phủ cần đưa ra các mức thuế suất ưu đãi thấp nhất so với các loại hình đầu tư tài chính nhằm khuyến khích người dân tham gia đầu tư vào các quỹ đầu tư xanh hay trái phiếu xanh trong tương lai" - ông Nguyễn Thế Minh thông tin.