Mộ gió… đón đồng đội

Trước ngày 14.3, chúng tôi có dịp chuyện trò với ông Nguyễn Văn Dũng - một trong số 4 người lính của tàu HQ604 sống sót trở về trong chiến dịch CQ88. Dẫn chúng tôi ra bờ biển Vĩnh Hòa, nhìn về thành phố Nha Trang sôi động, ông Nguyễn Văn Dũng chỉ về chiếc thuyền tự chế, có bảng lớn ghi chữ “đời đời nhớ ơn các anh hùng liệt sĩ”: “Đó là mộ gió của đồng đội tôi, người lính ra biển xác định hy sinh không có xác, trở về chỉ có mộ gió”.

Nhắc lại trận chiến 37 năm, trong ký ức người lính thông tin năm ấy dẫu có mạnh mẽ đến nhường nào thì cũng không ngăn được những dòng nước mắt nghẹn ngào. Ông Dũng kể, tháng 2.1987 nhập ngũ, đúng 1 năm sau kỳ nghỉ phép thì ông nhận nhiệm vụ lên tàu ra Trường Sa xây dựng đảo. Trước ngày 14.3, trên tàu HQ604 có 2 người làm nhiệm vụ thông tin là ông Dũng và liệt sĩ Phan Tấn Dư (quê Phú Yên). Thời điểm đó, vì sức khỏe nên anh Dư đã thay ông Dũng lên đảo Gạc Ma để làm nhiệm vụ.

“Tôi phải sống cho phần của đồng đội tôi gửi gắm nữa - đó là ý chí để tôi vượt qua mỗi ngày cho đến hôm nay”- ông Dũng chia sẻ.

Có một tượng đài

Cựu binh Nguyễn Văn Dũng tâm sự: “Chúng tôi nói vui, 30 năm mới có 1 tượng đài. Đó là tượng đài ở Khu tưởng niệm chiến sĩ Gạc Ma. Nó có ý nghĩa vô cùng, không chỉ với người lính chúng tôi mà còn với nhiều thân nhân gia đình anh hùng, liệt sĩ đã ngã xuống vì Trường Sa”.

Năm 2015, một cuộc vận động xây dựng tượng đài Gạc Ma được Tổng LĐLĐVN phát động. Và Khánh Hòa - bán đảo Cam Ranh là nơi các chiến sĩ bước chân lên tàu bảo vệ quê hương cũng sẽ là nơi đón các anh về.

“Với chúng tôi lính nào cũng là lính, sự hy sinh nào cũng đớn đau và không chỉ 64 đồng đội mà còn nhiều anh em đồng chí của chúng tôi đã hy sinh ở Trường Sa”- ông Dũng chia sẻ.

Trở về từ Trường Sa, ông Dũng quyết tâm học lại và trở thành doanh nhân. Suốt những năm tháng qua ông vẫn miệt mài “tri ân đồng đội”. Mỗi năm ông đều dành quỹ thời gian của mình để tổ chức gặp mặt, đến thăm thân nhân các đồng đội ở Khánh Hòa, Phú Yên vào dịp 14.3, 27.7, ngày Tết. Với người lính “sống” trở về, ông luôn tâm niệm “không để sót những việc đồng đội hy sinh đã giao phó và gửi gắm, đó là gia đình, là con, là mẹ… của đồng đội cần giúp khi thiếu vắng đồng đội”.

Còn với cựu binh Lê Văn Thoa - một trong 9 người sống sót trở về trong trận chiến Gạc Ma suốt 7 năm qua, năm nào ngày 14.3 ông cũng lại chạy xe máy vào Khu tưởng niệm chiến sĩ Gạc Ma để thắp bằng được nén hương tưởng nhớ đồng đội.

“Tôi còn sức sẽ vẫn trở về đây ngày 14.3, để dâng cho đồng đội nén hương và cũng để lưu truyền lại cho con, cháu tôi sự hy sinh cao cả của những người lính. Bình yên hôm nay, con tôi phải trân trọng”- cựu binh Lê Văn Thoa bày tỏ.

Kỳ vọng kết nối “hành trình khát vọng”

14.3 năm nay, tròn 10 năm kể từ ngày Tổng LĐLĐVN đặt viên đá đầu tiên xây dựng Khu tưởng niệm chiến sĩ Gạc Ma, nằm trên bán đảo Cam Ranh, thuộc xã Cam Hải Đông, huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa.

“Hành trình khát vọng” là ý tưởng tổ chức không gian tổng thể của khu tưởng niệm. Ở đó có tượng đài chiến sĩ Gạc Ma, với quảng trường rộng 1.648m2, cụm tượng đài cao 12m, với chủ đề “Những người nằm lại phía chân trời”, lấy cảm hứng từ hình ảnh 64 chiến sĩ nắm tay nhau quyết tâm bảo vệ lá cờ Tổ quốc khẳng định chủ quyền Việt Nam tại đảo Gạc Ma ngày 14.3.1988.

Đặc biệt, phòng trưng bày được làm ngầm dưới mặt đất, lấy ý tưởng từ “vòng tròn bất tử”, nằm ở vị trí trung tâm khu đất. Tổng diện tích mặt bằng khu trưng bày gồm 830m, trong đó có 26 hiện vật giá trị được thân nhân các gia đình liệt sĩ trao tặng là minh chứng lịch sử lưu truyền qua các thế hệ.

Theo Ban Quản lý Khu tưởng niệm, từ khi khánh thành giai đoạn 1 đến nay đã đón hơn 582.230 lượt khách đến, với hơn 2.710 đoàn. Trong đó, nhiều hoạt động giáo dục truyền thống được tổ chức như: Kết nạp 102 Đảng viên mới, kết nạp 158 đoàn viên thanh niên, tuyên dương và khen thưởng 132 cán bộ, đoàn viên, học sinh…

Từ năm 2023, UBND tỉnh Khánh Hòa tiếp nhận triển khai giai đoạn 2, xây dựng Khu tưởng niệm chiến sĩ Gạc Ma trên diện tích hơn 2ha còn lại hướng về phía biển. Đến nay, ý tưởng thiết kế đã được chọn với dự án Bảo tàng Trường Sa. Đây sẽ là công trình hiện đại, độc đáo, một bảo tàng về biển đảo và chủ quyền biển đảo đầu tiên ở Việt Nam.