PGS.TS Phan Hữu Nghị cho rằng với những thu nhập tăng thêm, người dân rất muốn hoàn thành nghĩa vụ thuế, nhưng khổ sở với các thủ tục kê khai.

Phần mềm eTax đã có cải thiện nhưng chưa thực sự như mong đợi

Chiều 14.3, tại hội thảo “Luật Thuế Thu nhập cá nhân - Đảm bảo công bằng, thúc đẩy tăng trưởng” do Báo Lao Động phối hợp với Đại học Kinh tế Quốc dân tổ chức, PGS.TS Phan Hữu Nghị - Phó Viện trưởng Viện Ngân hàng - Tài chính, Đại học Kinh tế Quốc dân cho rằng: Hiện nay, thuế thu nhập cá nhân chủ yếu được thu theo phương thức khấu trừ tại nguồn, đồng nghĩa với việc doanh nghiệp hoặc đơn vị chi trả sẽ trích một phần thu nhập của người lao động để nộp thuế thay.

Tuy nhiên, với những người có nhiều nguồn thu nhập khác nhau, hệ thống hiện tại còn tồn tại bất cập khi không đồng bộ dữ liệu giữa các nguồn thu, dẫn đến tình trạng người nộp thuế có thể bị yêu cầu tự quyết toán thuế hoặc bị truy thu thuế, dù trước đó đã thực hiện khấu trừ thuế tại nguồn. Phần mềm eTax như đề cập ở trên đã có cải thiện nhưng chưa thực sự như mong đợi, người dân vẫn còn khổ sở với các thủ tục kê khai.

Theo PGS Nghị, một trong những đề xuất cải thiện quan trọng là khi các đơn vị chi trả thu nhập nộp tờ khai quý cần cập nhật thu nhập cá nhân hàng quý và số thuế tạm nộp thông qua hệ thống điện tử, dữ liệu được nổi trên eTax. Thay vì chờ đến cuối năm mới quyết toán thuế, người lao động có thể theo dõi cập nhật kê khai thu nhập từ các nguồn khác nhau theo từng quý.

Kết thúc cuối năm, sang 3 tháng đầu năm sau, hệ thống phần mềm sẽ tự động tổng hợp, tính toán thuế và thông báo số tiền cần nộp. Gửi thông báo cho người nộp thuế: Có đồng ý với số thuế trên phần mềm tính thuế hay không? Đồng ý, tự động nộp. Nếu có sai sót, người nộp thuế có thể điều chỉnh xác thực cơ quan thuế qua phần mềm. Nộp bổ sung hay thoái trả tiền thuế được thực hiện tự động qua app.

Ông đưa ra ví dụ: Nếu một cá nhân có thu nhập từ giảng dạy, tư vấn, đầu tư chứng khoán, bất động sản, phần mềm sẽ tổng hợp tất cả các nguồn thu này theo từng kỳ, giúp tính toán số thuế phải nộp một cách chính xác. Gửi thông báo, nếu người nộp thuế đồng ý, hệ thống sẽ tự động trích nộp thuế mà không cần thực hiện thủ tục thủ công, giúp giảm thiểu sai sót, tránh trường hợp bị truy thu hoặc phạt do chênh lệch số liệu.

Thiếu sự đồng bộ giữa các nguồn thu nhập

Một trong những vấn đề khiến người dân gặp khó khăn trong việc tuân thủ thuế, PGS Nghị cho rằng đó là thiếu sự đồng bộ giữa các nguồn thu nhập.

"Ví dụ, khi một cá nhân có thu nhập từ nhiều nơi nhưng mỗi nơi lại thực hiện khấu trừ thuế khác nhau (thu nhập trên 2 triệu thì khấu trừ, dưới 2 triệu không khấu trừ), việc kê khai tổng thu nhập có thể bị sai lệch"- ông nói.

Để giải quyết vấn đề này, cần xây dựng hệ thống quản lý thuế hiện đại dựa trên công nghệ dữ liệu lớn (Big Data) và kết nối trực tiếp với các đơn vị chi trả thu nhập. Khi đó, tất cả các khoản thu nhập sẽ được cập nhật tự động vào hệ thống thuế, giúp người nộp thuế có thể kiểm soát nghĩa vụ thuế của mình theo thời gian thực.

Việc ứng dụng công nghệ không chỉ giúp đơn giản hóa quy trình kê khai thuế, mà còn giúp giảm gánh nặng hành chính cho cả cơ quan thuế và người dân, đồng thời tăng cường tuân thủ thuế.

Hiện nay, nhiều người dân không cố ý vi phạm quy định về thuế nhưng lại bị phạt do quy trình kê khai phức tạp, thiếu đồng bộ, do có những cách khác nhau dẫn đến số thuế nộp khác nhau ví dụ như ủy quyền kê khai với khấu trừ 10% hay tự kê khai thuế. Một số trường hợp đã nộp thuế nhưng do các khoản thu nhập chưa được cập nhật đầy đủ, họ vẫn bị yêu cầu tự kê khai, gây mất thời gian và tạo cảm giác không công bằng.

Để nâng cao mức độ tuân thủ, cần có cơ chế hoàn thuế tự động nếu người dân đã nộp thừa. Thay vì phải thực hiện thủ tục hoàn thuế phức tạp, hệ thống có thể tự động xác định số thuế thừa và hoàn trả trực tiếp vào tài khoản của người nộp thuế chỉ bằng một thao tác đơn giản. Điều này không chỉ giúp người dân dễ dàng thực hiện nghĩa vụ thuế mà còn tạo niềm tin vào hệ thống thuế.

Tóm lại, cải tiến phương thức khai thuế, ứng dụng công nghệ để đồng bộ dữ liệu thu nhập và xây dựng hệ thống hoàn thuế minh bạch là những giải pháp cần thiết để đảm bảo công bằng trong thuế thu nhập cá nhân, giúp tăng hiệu quả thu ngân sách mà không tạo ra gánh nặng không đáng có đối với người lao động.

https://laodong.vn/tien-te-dau-tu/nguoi-dan-muon-nop-thue-nhung-kho-so-vi-thu-tuc-ke-khai-1476829.ldo

THÙY LINH (BÁO LAO ĐỘNG)