Không còn đơn thuần là những bài viết văn bản với ảnh minh hoạ tĩnh, chúng tôi - những người làm báo hôm nay phải là những người đa năng: Biết viết, chụp hình, quay phim, biết dựng, thậm chí biết sử dụng phần mềm trí tuệ nhân tạo (AI) để tối ưu quy trình tác nghiệp. Tại Báo Lao Động, chuyển đổi số trở thành một phần tất yếu trong công việc hằng ngày.

 

Phóng viên “3 trong 1”: Viết, chụp, quay

Tôi làm ở mảng lao động - công đoàn nên ghi nhận rất nhiều câu chuyện người thật việc thật từ công nhân, người lao động. Những chuyến đi thực địa xuống nhà máy, khu công nghiệp, công trường giờ đây không chỉ đơn thuần là mang về vài câu nói, vài bức ảnh, mà là cả một "bộ sản phẩm" thông tin đa phương tiện.

Tôi thường mang theo máy ảnh, điện thoại và micro để sẵn sàng quay video, chụp ảnh, ghi âm, viết bài, dẫn hiện trường tại chỗ. Nhờ những khóa đào tạo nội bộ về kỹ năng quay phim, chụp ảnh, dựng clip bằng phần mềm điện thoại hay phần mềm máy tính, việc tác nghiệp trở nên linh hoạt và hiệu quả hơn rất nhiều.

Từ đó, những thước phim về người lao động trong nhà máy hay ở khu nhà trọ trở nên chân thực hơn bao giờ hết. Bạn đọc có thể hình dung chân thực nhất về đời sống công nhân: Họ mong mỏi gì, tâm tư ra sao, cuộc sống thiếu thốn, đủ đầy,... những gì.

Chúng tôi không chỉ quay video đưa tin thuần túy mà còn dựng các video dạng motion graphics, video canva - những định dạng hấp dẫn, trực quan, thu hút lượt xem cao trên nền tảng số. Những chính sách tưởng chừng khô khan, khó tiếp cận độc giả nhưng có nhiều video chỉ sau một đêm đạt hàng trăm nghìn lượt xem trên website của Lao Động. Phần lớn là nhờ hình ảnh sinh động, lời dẫn súc tích và thông điệp rõ ràng. Điều này cũng phản ánh nhu cầu thay đổi thói quen tiếp nhận thông tin của độc giả ngày nay: Nhanh, gọn, trực quan.

AI - trợ thủ đắc lực trong quy trình tác nghiệp

Một trong những công cụ mà những phóng viên trẻ như tôi thường xuyên sử dụng là phần mềm AI bóc tách nội dung từ file ghi âm. Sau mỗi cuộc phỏng vấn dài, thay vì phải nghe lại thủ công từng đoạn để ghi chép, tôi chỉ cần tải file lên phần mềm, vài phút sau đã có bản chép lại đầy đủ. Dù cần kiểm tra lại độ chính xác, nhưng việc này đã tiết kiệm rất nhiều thời gian, đặc biệt trong những dịp chạy tin nóng hay cần xử lý nhiều nội dung cùng lúc.

Hay như phần mềm AI nội bộ, tôi có thể rà lại lỗi chính tả một cách chính xác nhất, phần mềm này cũng gợi ý cho phóng viên tối ưu SEO, tag để bài viết có thể tiếp cận tối đa đến độc giả.

AI không chỉ hỗ trợ bóc ghi âm, mà còn có thể gợi ý tiêu đề, tóm tắt nội dung bài viết, thậm chí phân tích xu hướng từ khóa, giúp tôi hiểu hơn về mối quan tâm của độc giả để định hướng nội dung phù hợp.

Trong nhiều bài viết phản ánh tâm tư công nhân về lương, thưởng, phúc lợi, tôi thường phân tích dữ liệu từ các cuộc khảo sát online, từ đó đưa ra nội dung có tính dẫn dắt, đề xuất chính sách. Đây cũng là cách chuyển đổi số đang giúp nâng tầm bài viết từ mô tả sang phân tích, từ tin tức sang tư liệu.

Thay đổi để phù hợp với người đọc

Độc giả ngày nay không chỉ đọc báo trên giấy hay website, mà chủ yếu cập nhật thông tin qua điện thoại, mạng xã hội. Điều này đặt ra yêu cầu cho người viết báo phải thay đổi cách tiếp cận: Tiêu đề hấp dẫn, ảnh bắt mắt, video ngắn nhưng đủ thông tin, câu chuyện phải gần gũi và có tính lan toả.

Tôi nhận thấy, khi nội dung bài viết được đầu tư cả hình ảnh lẫn video đi kèm, lượt đọc và chia sẻ tăng lên rõ rệt. Những câu chuyện xúc động về đời sống công nhân, về nỗ lực của tổ chức Công đoàn trong việc chăm lo đời sống người lao động, khi được thể hiện bằng hình thức video ngắn kèm lời dẫn cảm xúc, thường chạm đến trái tim người xem nhiều hơn là văn bản đơn thuần.

Thách thức và động lực đổi mới

Dĩ nhiên, không phải ai cũng dễ dàng bắt nhịp với công nghệ. Nhiều phóng viên lớn tuổi ở Báo Lao Động, ban đầu khá lúng túng với phần mềm dựng video hay các công cụ AI. Nhưng qua các khóa học nội bộ, sự hỗ trợ từ đồng nghiệp trẻ và đặc biệt là hiệu quả rõ ràng mà công nghệ mang lại, kỹ năng tác nghiệp dần thay đổi.

Chuyển đổi số không chỉ là việc sử dụng công cụ mới, mà còn là chuyển đổi tư duy làm báo. Từ việc chỉ đơn thuần đưa tin, nay phóng viên phải biết phân tích dữ liệu, kể chuyện bằng hình ảnh, xây dựng thông điệp truyền thông. Cái khó là làm sao vừa giữ được chất lượng nội dung, vừa nhanh nhạy về mặt hình thức để thu hút độc giả.

Chưa bao giờ người làm báo có nhiều công cụ hỗ trợ như bây giờ, nhưng cũng chưa bao giờ trách nhiệm truyền tải thông tin đúng, nhanh, hấp dẫn lại lớn như hiện nay. Với tôi, chuyển đổi số không làm mất đi bản chất nghề báo, mà đang giúp nghề báo phát triển sâu sắc hơn, chuyên nghiệp hơn.

Từ những bước chân xuống hiện trường khu công nghiệp, đến từng khung hình ghi lại ánh mắt người công nhân, từ dòng tiêu đề đến dòng mô tả video, tôi cảm nhận rõ chuyển động của nghề báo trong thời đại mới. Và trên hành trình ấy, người phóng viên không chỉ là người đưa tin, mà còn là người kể chuyện bằng tất cả công cụ mà công nghệ mang lại.

https://laodong.vn/xa-hoi/tu-duy-moi-cua-nguoi-lam-nghe-bao-1527517.ldo

MINH PHƯƠNG (báo lao động)