Thay đổi biểu thuế lũy tiến để khuyến khích người lao động

Thời sự

Cập nhật lúc 02:00 14/03/2025 (GMT+7)

Thay đổi biểu thuế lũy tiến để khuyến khích người lao động

Các chuyên gia cho rằng, khoảng cách giữa các bậc thuế thu nhập cá nhân (TNCN) hiện nay không còn phù hợp. Vì vậy, cần giãn khoảng cách, giảm số bậc thuế từ 7 xuống 4-5 bậc và điều chỉnh thuế suất cao nhất để hệ thống thuế trở nên công bằng và hợp lý hơn.

Khoảng cách thuế chưa hợp lý

Luật thuế TNCN tại Việt Nam hiện đang áp dụng biểu thuế lũy tiến từng phần với 7 bậc thuế, mức thuế suất từ 5% đến 35%. Mục đích của chính sách này nhằm đảm bảo công bằng xã hội, người có thu nhập cao hơn sẽ đóng góp nhiều hơn cho ngân sách Nhà nước. Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia, biểu thuế hiện hành bộc lộ một số hạn chế nhất định.

Theo bà Nguyễn Thị Cúc - Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế, Trọng tài viên, trung tâm trọng tài Quốc tế VIAC, nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế, biểu thuế lũy tiến từng phần hiện hành chưa hợp lý do khoảng cách giữa các bậc khá hẹp.

Bà Cúc cho rằng, biểu thuế hiện tại chưa tạo được sự cân bằng giữa thuế thu nhập cá nhân và thuế thu nhập doanh nghiệp. “Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) hiện chỉ ở mức 20% và có nhiều chính sách ưu đãi, trong khi đó thuế TNCN là 35% mà không có ưu đãi nào, ngay cả với các ngành nghề cần thu hút nhân lực chất lượng cao. Thực trạng này khiến một số cá nhân phải chịu mức thuế trên 30% tổng thu nhập chịu thuế, tạo áp lực lên người lao động có thu nhập khá trở lên”, bà Cúc phân tích.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Quang Huy - CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng (Trường Đại học Nguyễn Trãi) cho rằng, mặc dù cơ chế thuế lũy tiến từng phần với 7 bậc thuế, dao động từ 5% đến 35% được thiết kế nhằm đảm bảo công bằng, giúp người có thu nhập cao đóng góp nhiều hơn cho ngân sách, nhưng biểu thuế này hiện không còn phù hợp.

“Hiện tại, mức thuế suất cao nhất áp dụng từ thu nhập 80 triệu đồng/tháng là chưa hợp lý. Trong các ngành có tốc độ phát triển mạnh như công nghệ thông tin, tài chính, y tế, mức lương trung bình của nhân sự cao cấp đã tăng đáng kể trong những năm qua. Nếu áp mức thuế 35% ngay từ thu nhập 80 triệu đồng/tháng, điều này có thể làm giảm động lực lao động và khuyến khích người lao động tìm cách chuyển thu nhập sang hình thức khác để giảm nghĩa vụ thuế”, ông Huy nhận định.

Cần giãn khoảng cách và giảm thuế suất tối đa

Nhiều chuyên gia cho rằng, hệ thống thuế thu nhập cá nhân cần được điều chỉnh để phù hợp với thực tế kinh tế - xã hội, tạo động lực cho người lao động có thu nhập cao phát triển sự nghiệp và gia tăng thu nhập chính thức.

Đề xuất giải pháp cải cách biểu thuế, TS. Nguyễn Ngọc Tú - Giảng viên Trường Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội cho rằng, cần thay thế biểu thuế 7 bậc bằng biểu thuế 5 bậc, đồng thời mở rộng phạm vi thu nhập cho từng bậc để giảm nghĩa vụ thuế cho nhóm có thu nhập trung bình. "Người có thu nhập dưới 20 triệu đồng/tháng (sau khi trừ giảm trừ gia cảnh) chỉ nên nộp thuế ở bậc thấp nhất, thuế suất 5%”. Mức thu nhập cao nhất chịu thuế suất tối đa có thể nâng lên 200 triệu đồng/tháng thay vì 80 triệu đồng như hiện nay. Điều này giúp đảm bảo người có thu nhập cao thực sự mới phải chịu thuế suất cao nhất, đồng thời khuyến khích lao động chất lượng cao ở lại làm việc trong nước.

Ông Nguyễn Quang Huy cũng cho rằng, cần giảm số bậc thuế từ 7 xuống còn 4-5 bậc để hệ thống thuế đơn giản hơn, giúp người lao động dễ hiểu, dễ áp dụng. “Giãn khoảng cách giữa các bậc thuế suất, đặc biệt trong các mức thuế 20%-30%-35%, nhằm tránh tình trạng tăng nghĩa vụ thuế khi thu nhập tăng nhẹ. Đồng thời, giảm thuế suất cao nhất xuống 30% và chỉ áp dụng với thu nhập trên 2 tỉ đồng/năm, thay vì 960 triệu đồng/năm như hiện tại. Điều này giúp hệ thống thuế công bằng hơn, chỉ áp dụng mức thuế cao nhất với những cá nhân thực sự có thu nhập lớn, thay vì đánh đồng với những người có thu nhập trung bình khá trong các ngành nghề đang phát triển.