Tỉ lệ tốt nghiệp trung học phổ thông (THPT) ở Việt Nam trong những năm gần đây rất cao, thường trên 98%. Năm 2024, tỉ lệ này đạt mức cao nhất trong 10 năm qua, khoảng 99,4%.

Đã có ý kiến cho rằng, nếu tỉ lệ tốt nghiệp lên đến gần 100% thì có cần thi nữa không? Trên thực tế, ở thời điểm hiện tại, chưa thể nghiên cứu việc bỏ thi tốt nghiệp. Bởi lẽ, tổ chức kỳ thi đã được nêu ra trong Luật Giáo dục. Thứ hai, mục đích của kỳ thi tốt nghiệp THPT là kiểm tra chất lượng đầu ra của hệ giáo dục phổ thông.

Kỳ thi này nhằm đánh giá chất lượng đào tạo và so sánh giữa các địa phương, phân tích số liệu thu được để rút kinh nghiệm cho quá trình dạy học. Từ kết quả đó, chúng ta có thể hình dung ra bức tranh giáo dục Việt Nam nhằm đầu tư hoặc phấn đấu cho giáo dục.

Vấn đề là làm thế nào để kỳ thi tốt nghiệp không còn trở thành gánh nặng của học sinh, gia đình và xã hội?

Mỗi mùa thi đến, đặc biệt là kỳ thi tốt nghiệp THPT - cánh cửa quan trọng để xác định con đường tương lai của hàng triệu học sinh - lại kéo theo biết bao áp lực. Nhưng áp lực ấy không chỉ đặt nặng trên vai học sinh, mà còn lan rộng ra cả gia đình, đặc biệt là phụ huynh - những người đồng hành, lo toan từng bữa ăn, giấc ngủ, từng dòng sách, trang vở cho con suốt chặng đường dài.

Với nhiều học sinh, kỳ thi tốt nghiệp THPT không chỉ là kỳ thi “tốt nghiệp” mà còn là “kỳ thi chọn đời”. Không vượt qua, đồng nghĩa với cánh cửa đại học khép lại; không đạt điểm cao, nghĩa là ước mơ trường top sẽ vụt tắt. Tâm lý đó khiến các em phải học ngày học đêm, chạy đua với đề cương, bài vở, thậm chí là những kỳ vọng đặt lên vai từ gia đình và xã hội.

Không ít học sinh lâm vào khủng hoảng tinh thần trước áp lực thi cử: Mất ngủ, lo âu, tự ti, thậm chí trầm cảm.

Gần đây, Bộ GDĐT đã có những điều chỉnh tích cực trong công tác ra đề, tổ chức thi, siết chặt kỷ luật để đảm bảo công bằng. Tuy nhiên, cần thêm những giải pháp nhân văn hơn, giúp học sinh có nhiều lựa chọn phù hợp năng lực, tránh tư duy “một kỳ thi quyết định cả tương lai”.

Thi cử là một phần tất yếu của giáo dục, nhưng không nên là gánh nặng khiến cả học sinh lẫn phụ huynh kiệt sức. Xã hội, nhà trường và chính sách giáo dục cần cùng nhau tạo ra một môi trường học tập lành mạnh, nơi thành công không chỉ đo bằng điểm số, mà bằng sự trưởng thành của mỗi cá nhân.

Chỉ khi ấy, kỳ thi tốt nghiệp THPT mới thực sự là cột mốc quan trọng - chứ không phải là rào cản vô hình bóp nghẹt ước mơ.

https://laodong.vn/giao-duc/de-ky-thi-tot-nghiep-khong-con-la-ganh-nang-1530282.ldo

Hà Lê (BÁO LAO ĐỘNG)